Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το 1896, ήταν οι πρώτοι αγώνες που σχετίζονται με το σύγχρονο Ολυμπιακό κίνημα. Με πολλούς τρόπους, διέφεραν από εκείνους τους αθλητικούς αγώνες που διοργανώνονται στην εποχή μας, καθώς εκείνη την εποχή οι κύριες παραδόσεις των Ολυμπιακών Αγώνων δεν είχαν ακόμη σχηματιστεί.
Το ζήτημα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων συζητήθηκε επανειλημμένα σε διάφορες χώρες, αλλά αυτή η ιδέα πραγματοποιήθηκε μόνο χάρη στις προσπάθειες του Γάλλου Pierre de Coubertin, ο οποίος δημιούργησε τη ΔΟΕ το 1984. Αρχικά είχε προγραμματιστεί να διοργανώσει την εκδήλωση το 1900, αλλά οι διοργανωτές φοβόντουσαν ότι μετά από έξι χρόνια αναμονής, το ενδιαφέρον για τα παιχνίδια θα εξαφανιζόταν και η συμμετοχή τους θα ήταν άνευ σημασίας. Κατά την επιλογή ενός χώρου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, εξετάστηκαν πολλές πόλεις, αλλά στο τέλος επέλεξαν την Αθήνα για να τονίσουν τη σύνδεση μεταξύ του σύγχρονου κινήματος και του αρχαίου.
Η τελετή έναρξης πραγματοποιήθηκε στις 6 Απριλίου. Περιέλαβε, όπως και στην εποχή μας, μια σύντομη ομιλία από τον αρχηγό του κράτους, όπου διεξήχθησαν οι αγώνες, καθώς και την παράσταση του Ολυμπιακού ύμνου. Υπάρχουν όμως και διαφορές: συγκεκριμένα, το 1896 δεν υπήρχε ακόμη όρκος αθλητών. Επιτράπηκε 241 άτομα να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες, επιπλέον, δεν υπήρχαν αθλητές ανάμεσά τους. Διαγωνισμοί πραγματοποιήθηκαν σε 9 αθλήματα: αθλητισμός, σκοποβολή, καλλιτεχνική γυμναστική, ελληνορωμαϊκή πάλη, κολύμβηση, ποδηλασία, άρση βαρών, τένις και περίφραξη.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, δεν ήταν ακόμη συνηθισμένο να χωρίζονται οι αθλητές ανάλογα με την εθνικότητά τους, οπότε τα μέλη της ΔΟΕ έπρεπε να μάθουν ποια από τις δεκατέσσερις συμμετέχουσες χώρες κέρδισε μετάλλια σε ένα συγκεκριμένο άθλημα πολλά χρόνια αργότερα. Το πρόβλημα ήταν επίσης ότι οι μικτές ομάδες συμμετείχαν στον διαγωνισμό τένις. Επιπλέον, ορισμένοι αθλητές είχαν υπηκοότητα μιας χώρας, αλλά στην πραγματικότητα ζούσαν σε άλλη. Ωστόσο, εν μέρει ήταν δυνατόν να καταλήξουμε σε συμφωνία και να διανείμουμε μετάλλια, αν και υπάρχουν ακόμη αμφιλεγόμενα σημεία.
Προς μεγάλη ανησυχία των Ελλήνων, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, τα πρώτα μέρη καταλήφθηκαν κυρίως από ξένους. Οι Αμερικανοί κέρδισαν χρυσό σε αγώνες τριπλού άλματος και ρίψης δίσκων, καθώς και στους σπριντ 100 και 400 μ. Ο Paul Masson της Γαλλίας κέρδισε τον αγώνα σπριντ και τους αγώνες ποδηλασίας 2000 και 10000 μ. Μεταξύ των ανυψωτών, οι καλύτεροι ήταν ο Άγγλος Λόνσεστον Έλιοτ και ο Dane Viggo Jensen. Οι Γερμανοί διακρίθηκαν στους αγώνες πάλης και γυμναστικής, και ο Ουγγρικός Άλφρεντ Χάγος κέρδισε τον διαγωνισμό κολύμβησης. Οι Έλληνες κέρδισαν μετάλλια για νίκη στο τρέξιμο, το περίστροφο και το στρατό τουφέκι και την περίφραξη αλουμινίου. Η μικτή αγγλογερμανική ομάδα κέρδισε τον διαγωνισμό τένις.
